Danh mục nội dung
Giáng sinh ở Bồ Đào Nha không phải là một ngày lễ đơn thuần, đó là một nghi thức mang tính di sản. Mọi thứ xoay quanh bữa tiệc Đêm Vọng Lễ (24/12), nơi gia đình tụ họp và tái hiện những truyền thống hàng trăm năm tuổi. Ẩm thực Giáng sinh truyền thống Bồ Đào Nha mang đến sự đa dạng độc đáo, thường bắt đầu bằng cá tuyết và kết thúc bằng thịt, bánh ngọt.
Cá tuyết (Bacalhau da consoada): Linh hồn của đêm 24/12
Cá tuyết: Món ăn quen thuộc được nhiều người ưa thích
Không có Đêm Giáng sinh (24/12) nào ở Bồ Đào Nha trọn vẹn nếu thiếu cá tuyết muối (Bacalhau). Được trìu mến gọi là fiel amigo (người bạn trung thành), món ăn này là linh hồn ẩm thực và là món ăn quốc gia.
Lịch sử của Bacalhau gắn liền với thời đại hàng hải vĩ đại của Bồ Đào Nha vào khoảng thế kỷ 15. Cá tuyết, do có hàm lượng dầu thấp, dễ làm khô và ướp muối, cung cấp nguồn dinh dưỡng thiết yếu cho các chuyến đi biển dài ngày.
Về mặt tôn giáo, cá tuyết là sự lựa chọn hoàn hảo. Nguyên nhân rằng theo truyền thống Công giáo, việc kiêng ăn thịt vào Đêm Vọng Lễ là biểu hiện của lòng biết ơn và sự khiêm nhường . Cá được xem là sự thay thế phù hợp về mặt văn hóa tôn giáo.
Công thức chuẩn và biến thể
Bacalhau da Consoada đơn giản: cá tuyết hấp, ăn kèm khoai tây, bắp cải, cà rốt và trứng luộc. Điểm nhấn của món ăn nằm ở lớp dầu ô liu hảo hạng được rưới lên trên.
Dù vậy, truyền thống vẫn có sự linh hoạt theo vùng:
- Miền Bắc: Polvo à lagareiro (Bạch tuộc nướng) cũng được ưu tiên. Bạch tuộc được nướng cùng khoai tây, ngâm trong dầu ô liu. Tên gọi lagareiro bắt nguồn từ những người làm xưởng ép ô liu, nhấn mạnh tầm quan trọng của loại dầu này.
- Algarve và Alentejo: Cá tuyết vẫn là nền tảng, nhưng đôi khi có thể xuất hiện Galo de Cabidela (Gà hầm) .
Ngày giáng sinh: Từ tiết kiệm đến tiệc thịt thịnh soạn
Roupa velha: Biểu tượng của sự tiết kiệm
Ngày 25/12, nguyên tắc tiết kiệm đáng quý của người Bồ Đào Nha lên tiếng. Món ăn trưa phổ biến là Roupa Velha (“Quần áo cũ”). Đúng như tên gọi, đây là món ăn tận dụng: cá tuyết và rau củ còn thừa từ bữa tiệc đêm trước, xé nhỏ, xào với trứng và hành tây cho đến khi vàng giòn.
Sự kiên trì duy trì món Roupa Velha là minh chứng cho triết lý “không lãng phí,” đặc biệt quan trọng trong bối cảnh chi phí sinh hoạt tăng cao hiện nay .
Tiệc thịt quay và bản đồ ẩm thực vùng miền
Sau đêm kiêng khem, Ngày Giáng sinh là lúc tiệc thịt quay lên ngôi, thường được thưởng thức vào bữa trưa hoặc sau Lễ Nửa Đêm (Missa do Galo).
- Cabrito assado no forno (Dê con quay): Đây là món chính phổ biến nhất ở nhiều vùng, bao gồm Lisbon . Dê được tẩm ướp kỹ lưỡng với tỏi, lá nguyệt quế và rượu vang trắng, nướng chậm trong lò.
- Peru recheado (Gà tây nhồi): Được phục vụ tại các buổi họp mặt lớn. Ở Algarve, gà trống được nuôi đặc biệt (Christmas Rooster) cho món hầm hoặc quay.
- Các món đặc trưng theo vùng:
- Bairrada và Beiras: Heo sữa quay (Leitão).
- Madeira: Thịt heo ướp tỏi rượu vang (Carne de Vinha d’Alhos).
Mặc dù chế độ ăn Địa Trung Hải khuyến nghị tiêu thụ nhiều rau củ , bữa tiệc Giáng sinh truyền thống lại ưu tiên lượng thịt cao, cho thấy đây là một sự kiện phá vỡ quy tắc dinh dưỡng thường nhật để tôn vinh sự thịnh vượng.
Các món tráng miệng giáng sinh
Món tráng miệng là phần rực rỡ và ngọt ngào nhất của ẩm thực Giáng sinh truyền thống Bồ Đào Nha, thường được thưởng thức từ giữa tháng 11 cho đến Lễ Hiển Linh (6/1).
Bolo-Rei: Bánh Vua và truyền thuyết hạt đậu
Bolo-Rei (Bánh Vua) là chiếc bánh Giáng sinh mang tính biểu tượng nhất. Bánh có hình dạng vương miện (tròn, có lỗ hổng) , phủ đầy trái cây sấy khô, nho khô và các loại hạt.
Bánh Vua mang ý nghĩa tôn giáo sâu sắc: vỏ bánh tượng trưng cho vàng, trái cây kẹo tượng trưng cho Mộc Dược, và hương thơm tượng trưng cho Hương Trầm – những món quà của Ba Vua dâng lên Chúa Giêsu. Theo truyền thống, một hạt đậu fava được giấu bên trong; người tìm thấy hạt đậu sẽ là “Vua” và chịu trách nhiệm mua bánh cho năm sau .
Tuyển tập bánh ngọt chiên
Ẩm thực Giáng sinh truyền thống Bồ Đào Nha nổi tiếng với các món tráng miệng chiên ngập dầu, thường được lăn qua đường và quế sau khi chiên :
- Rabanadas (French Toast): Phiên bản Bồ Đào Nha. Các lát bánh mì cũ được nhúng trong sữa hoặc rượu vang, tẩm trứng, chiên và rắc đường quế. Đây là một ví dụ khác về triết lý “không lãng phí”.
- Sonhos và Filhós: Các loại bánh bột chiên khác nhau. Sonhos (“Giấc mơ”) xốp nhẹ như bánh doughnut; Filhós và Coscorões giòn hơn và thường có hương cam.
Ngoài ra, còn có các món pudding ngọt như Aletria (pudding bún/mì sợi ngọt) và Arroz Doce (pudding gạo), cả hai đều được làm với quế và chanh.
Kết
Ẩm thực Giáng sinh truyền thống Bồ Đào Nha là một bản giao hưởng phức tạp và hấp dẫn, kết nối quá khứ vĩ đại, đức tin sâu sắc và bản sắc vùng miền đa dạng.
Xem thêm