Danh mục nội dung
Trong bối cảnh toàn cầu cạnh tranh mạnh mẽ để hút dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), ngành công nghệ thông tin (IT) và phần mềm tại Bồ Đào Nha nổi lên như một “đầu tàu” quan trọng. Năm 2024, lĩnh vực này chiếm gần 30% tổng số dự án FDI, đưa Bồ Đào Nha lên vị trí thứ 4 ở châu Âu về thu hút đầu tư công nghệ. Bài viết sẽ phân tích những động lực giúp Bồ Đào Nha thành công, tác động kinh tế – xã hội, đồng thời rút ra bài học cho các quốc gia khác.
1. Bức tranh FDI tại Bồ Đào Nha
Theo số liệu từ Ngân hàng Trung ương Bồ Đào Nha, FDI năm 2024 đạt khoảng 4,3% GDP, với tồn vốn chiếm 69% GDP – một tỷ trọng cao so với nhiều nước châu Âu. Trong 6 tháng đầu năm 2025, quốc gia này thu hút thêm 709 triệu EUR, dù có giai đoạn thất thoát tạm thời do chuyển đổi cơ cấu vốn.
Quan trọng hơn, báo cáo FDI Report 2025 cho thấy số dự án FDI tại Bồ Đào Nha tăng 4,5% so với 2023, củng cố vị thế của quốc gia này trên bản đồ đầu tư toàn cầu. Trong khi nhiều nước châu Âu suy giảm dòng vốn, Bồ Đào Nha vẫn duy trì tăng trưởng, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ.
2. Ngành IT và phần mềm – “ngôi sao sáng” của FDI
2.1. Con số ấn tượng
- Năm 2024, Bồ Đào Nha thu hút 137 dự án FDI trong lĩnh vực IT và phần mềm, chiếm 29,1% tổng số dự án.
- Trung bình ở châu Âu, tỷ lệ này chỉ khoảng 14,6%, cho thấy sức hút vượt trội của Bồ Đào Nha.
- Nhờ đó, Bồ Đào Nha vươn lên thứ 4 tại châu Âu về số dự án FDI công nghệ.
Ngoài ra, khi tính thêm các ngành dịch vụ chuyên môn, gần một nửa tổng số dự án FDI vào Bồ Đào Nha năm 2024 tập trung ở các lĩnh vực có giá trị gia tăng cao.
2.2. Những yếu tố hút vốn công nghệ
Hạ tầng số hiện đại
Một ví dụ tiêu biểu là dự án Start Campus tại Sines, với kế hoạch đầu tư 8,5 tỷ EUR để phát triển trung tâm dữ liệu quy mô châu Âu, phục vụ nhu cầu điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo.
Nguồn nhân lực cạnh tranh
Chi phí lao động công nghệ tại Bồ Đào Nha thấp hơn so với Tây Âu, nhưng chất lượng kỹ sư phần mềm, lập trình viên được đánh giá cao. Hệ thống giáo dục STEM đang được đẩy mạnh, giúp cung cấp nhân tài liên tục cho thị trường.
Chính sách khuyến khích
Chính phủ ưu đãi thuế, hỗ trợ R&D và thúc đẩy chuyển đổi số. Nhiều chương trình tài trợ đổi mới giúp startup và doanh nghiệp công nghệ nội địa phát triển song hành cùng FDI.
Môi trường kinh tế ổn định
Bồ Đào Nha vừa được Fitch nâng xếp hạng tín nhiệm lên mức “A”, củng cố niềm tin của các nhà đầu tư quốc tế
3. Tác động kinh tế – xã hội của FDI vào IT
3.1. Động lực tăng trưởng GDP
FDI công nghệ giúp nâng cao năng suất, thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành tài chính, logistics, y tế và giáo dục. Giá trị gia tăng từ lĩnh vực này đóng góp ngày càng lớn vào GDP.
3.2. Tạo việc làm chất lượng cao
Các dự án IT mang đến hàng nghìn cơ hội việc làm cho kỹ sư phần mềm, chuyên gia dữ liệu, chuyên viên an ninh mạng… với mức thu nhập cao hơn mặt bằng chung, từ đó nâng mức sống và nguồn thu ngân sách.
3.3. Thúc đẩy chuyển giao công nghệ
Doanh nghiệp bản địa có cơ hội tham gia chuỗi cung ứng quốc tế, học hỏi quy trình quản trị, công nghệ bảo mật và tiêu chuẩn toàn cầu. Đây là nhân tố then chốt để Bồ Đào Nha nâng cao năng lực cạnh tranh nội sinh.
3.4. Thách thức tiềm ẩn
Nếu phụ thuộc quá nhiều vào doanh nghiệp nước ngoài, nguy cơ rủi ro sẽ xuất hiện khi tập đoàn đa quốc gia thay đổi chiến lược. Bồ Đào Nha cần quản lý cân bằng để duy trì an ninh công nghệ và lợi ích lâu dài.
4. Vị thế Bồ Đào Nha trong bức tranh châu Âu
Năm 2024, EY ghi nhận FDI vào châu Âu giảm 5%, chạm mức thấp nhất trong 9 năm do chi phí năng lượng cao và bất ổn chính trị. Trong bối cảnh đó, Bồ Đào Nha vẫn duy trì đà tăng trưởng và nằm trong nhóm dẫn đầu về công nghệ.
So với Đức, Pháp hay Tây Ban Nha, quy mô FDI vào Bồ Đào Nha nhỏ hơn, nhưng tỷ lệ ngành công nghệ chiếm cao hơn, chứng minh chiến lược tập trung đúng hướng.
5. Bài học rút ra
Từ kinh nghiệm Bồ Đào Nha, có thể đúc rút 5 bài học chính cho các quốc gia muốn hút FDI công nghệ:
- Xác định ngành mũi nhọn: chọn lĩnh vực có lợi thế, thay vì dàn trải.
- Đầu tư hạ tầng số: đặc biệt là trung tâm dữ liệu, mạng viễn thông.
- Chính sách rõ ràng, ổn định: ưu đãi thuế, hỗ trợ R&D, bảo hộ sở hữu trí tuệ.
- Phát triển nhân lực công nghệ: đào tạo STEM, thu hút chuyên gia quốc tế.
- Xây dựng hệ sinh thái nội địa: hỗ trợ startup và doanh nghiệp nhỏ để lan tỏa hiệu ứng từ FDI.
6. Kết luận
Ngành IT và phần mềm đã chứng minh vai trò là đầu tàu thu hút FDI tại Bồ Đào Nha, chiếm gần 30% tổng số dự án năm 2024 và đưa quốc gia này lên vị trí thứ 4 châu Âu. Thành công này đến từ hạ tầng số hiện đại, nguồn nhân lực chất lượng, chính sách hỗ trợ đổi mới và môi trường kinh tế ổn định.
Trong tương lai, nếu tiếp tục duy trì chiến lược đúng đắn, Bồ Đào Nha không chỉ giữ vững vị thế trung tâm công nghệ khu vực mà còn trở thành điểm đến hàng đầu cho các nhà đầu tư toàn cầu tìm kiếm cơ hội trong kỷ nguyên số.
Xem thêm
Tương lai Golden Visa Bồ Đào Nha: Định hướng chiến lược trong bối cảnh pháp lý châu Âu mới
